Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Ψυχοθεραπεία

Ψυχιατρική Περίθαλψη

Δομημένο πρόγραμμα ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας

Την επιστημονική ομάδα στην ψυχιατρική κλινική απαρτίζουν βασικές ομάδες επαγγελματιών της ψυχικής υγείας, ψυχίατροι, γιατροί, ψυχολόγοι, κοινωνική υπηρεσία. Οι γνώσεις, οι προσωπικές στάσεις και αντιδράσεις, και γενικά η προσωπικότητα κάθε μέλους της διεπιστημονικής ομάδας είναι ένα εξαιρετικά δυναμικό στοιχείο στην θεραπευτική αντιμετώπιση ατόμων με ψυχικές δυσλειτουργίες, και μπορεί να επαυξήσει ή να μειώσει μεγάλο μέρος της αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής πρακτικής.

Ο Ψυχολόγος είναι επιστήμονας που ασχολείται με τη μελέτη της σκέψης, της νοητικής λειτουργίας, του συναισθήματος και της συμπεριφοράς του ανθρώπου σε  όλα τα αναπτυξιακά του στάδια.  Μπορεί να ασχοληθεί με την έρευνα, την κλινική πράξη, την εκπαίδευση και το ανθρώπινο δυναμικό. Στην κλινική πράξη ο ψυχολόγος κάνει ψυχολογική αξιολόγηση και παρέχει ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις σε ατομικό, οικογενειακό ή ομαδικό επίπεδο. Κατά την αξιολόγηση ο ψυχολόγος καλείται να συλλέξει πληροφορίες που συνθέτουν το ψυχολογικό ιστορικό του ασθενή προκειμένου να διαπιστώσει το μέγεθος των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο ασθενής. 

Η ψυχολογική αξιολόγηση γίνεται μέσα από την συνέντευξη /συζήτηση με τον ασθενή αλλά και την συμπλήρωση ειδικών Ψυχομετρικών δοκιμασιών. Η ψυχολογική αξιολόγηση οδηγεί στη συνέχεια, στο σχεδιασμό της θεραπείας ή της συμβουλευτικής παρέμβασης σε συνεργασία με την διεπιστημονική ομάδα της κλινικής. Επίσης, ο κλινικός ψυχολόγος συμβάλλει στη διάγνωση της πάθησης σε συνεργασία με τον ψυχίατρο και την υπόλοιπη διεπιστημονική ομάδα ( γιατροί, κοινωνική υπηρεσία, νοσηλευτικό προσωπικό).

O αντικειμενικός στόχος που έχει ο κλινικός ψυχολόγος για κάθε ασθενή είναι η ουσιαστική μείωση ή η εξάλειψη των συμπτωμάτων που έφεραν τον ασθενή στην κλινική και η εκπαίδευση αυτού και της οικογένειάς του μέσω της ψυχοθεραπείας ατομικής ή ομαδικής, και της ψυχοεκπαίδευσης με σκοπό την όσο το δυνατό μακρύτερη παραμονή του ασθενούς χωρίς υποτροπή, την πρόληψη αυτής, εάν είναι δυνατό, και τέλος την όσο το δυνατό μεγαλύτερη λειτουργικότητά του στην κοινωνία.

Το καθημερινό πρόγραμμα που παρακολουθεί ο κάθε νοσηλευόμενος περιλαμβάνει συνεδρίες ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας, ομάδες γνωσιακής ενδυνάμωσης, ομάδες αυτοβοήθειας και καταπολέμησης του αυτοστιγματισμού, ομάδες ψυχοεκπαίδευσης , κοινωνικοθεραπευτικές ομάδες, ομάδες ψυχοεκπαιδευσης και υποστήριξης οικογενειών.

Η ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία  σχεδιάζεται από τον ψυχολόγο (ή σε συνεργασία και με άλλους επαγγελματίες της διεπιστημονικής ομάδας) και πραγματοποιείται στην κλινική μας σε καθημερινή ή εβδομαδιαία συχνότητα ανάλογα με  τις ανάγκες των νοσηλευόμενων ασθενών. Ο σχεδιασμός  και η θεματολογία της ατομικής αλλά και της ομαδικής ψυχοθεραπείας καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ψυχιατρικών διαγνώσεων όπως διπολική διαταραχή, κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, ιδεο-ψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), διατροφικές διαταραχές, διαταραχές  προσωπικότητας, σχιζοφρένεια και ψυχώσεις, εξαρτήσεις, άνοια και γνωστικές διαταραχές.

Στα πλαίσια των υπηρεσιών που προσφέρει η κλινική μας περιλαμβάνονται επίσης,  ομάδες υποστήριξης και ψυχο-εκπαίδευσης των  συγγενών με ψύχωση, με διπολική διαταραχή και άνοια καθώς και στοχευμένη ομάδα για σταθεροποιημένους εξωτερικούς ασθενείς. Η συγκεκριμένη ψυχοθεραπευτική ομάδα απευθύνεται σε λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας  με αριθμό συμμετεχόντων από 6 έως 8 άτομα, είναι κλειστού τύπου ομάδα όπου ολοκληρώνεται  σε συγκεκριμένο αριθμό συναντήσεων ενώ εναλλάσσεται σε θεματολογία (Η συγκεκριμένη ομάδα ανακοινώνεται στο site  της κλινικής).

Οι ψυχοθεραπευτικές ομάδες που πραγματοποιούνται σε εβδομαδιαία βαση στην κλινική από τον ψυχολόγο βασίζονται σε αρχές της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας (ΓΣ/Ψ). Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική θεραπεία έχει εφαρμοστεί εκτός από το ατομικό και σε ομαδικό επίπεδο και πολλές έρευνες έχουν υποστηρίξει την αποτελεσματικότητά της σε ότι αφορά τα ομαδικά προγράμματα παρέμβασης για την αντιμετώπιση σχιζοσυναισθηματικών διαταραχων, διαταραχών της διάθεσης, ψυχώσεων.

Η Γνωστική Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία αποτελεί μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση με εύρος κλινικών εφαρμογών, για μείωση ή αυτό-έλεγχο από τον ίδιο τον πάσχοντα, αναφορικά με την ψυχοπαθολογία που βιώνει. Συγκεκριμένα, έχει φανεί πως αυτή η θεραπευτική μέθοδος προσφέρει θεραπευτικά πλεονεκτήματα για νευρο-ψυχιατρικές διαταραχές συμπεριλαμβανομένης και της ψύχωσης.

Η ΓΣ/Ψ περιγράφεται ως μια από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες μορφές ψυχοθεραπείας, αναφορικά με ψυχικές διαταραχές. Από την περίοδο που πρωτοεμφανίστηκε η συγκεκριμένη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση μέχρι και σήμερα παρατηρείται αυξητική τροχιά σε σχέση με την εφαρμογή της ( Hollon et al. 2006).

Επιπρόσθετα, η ΓΣ/Ψ έχει αναπτυχθεί και έχει τροποποιηθεί για την αντιμετώπιση της πλειονότητας των κλινικών διαταραχών (Beck et al., 2005). Αποτελεί μια μορφή ψυχοθεραπείας βασισμένη στον «συνεργατικό εμπειρισμό» θεραπευτή και θεραπευόμενου όπου μαζί, οδηγούνται στον εντοπισμό και επίλυση προβλημάτων του θεραπευομένου.

Η συμμετοχή σε ένα ομαδικό πρόγραμμα Γνωσιακής συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας δίνει τη δυνατότητα στα άτομα που συμμετέχουν, να αντιμετωπίσουν  μια δυσκολία τους. Επίσης, τους δίνει τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν σε ένα νέο τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς που θα μπορούσαν να τον γενικεύσουν και σε άλλες καταστάσεις της ζωής τους. Η αλληλεπίδραση μέσα στην ομάδα δίνει την δυνατότητα σε όλα τα μέλη να αυξήσουν τα οφέλη από την θεραπεία ανταλλάσσοντας εμπειρίες μεταξύ τους και να δεχτούν αλλά και να προσφέρουν υποστήριξη, μια διαδικασία που λειτουργεί ευνοϊκά στην συναισθηματική τους ανάπτυξη.

Τα μέλη που απαρτίζουν μία ομάδα ψυχοθεραπείας, παρά τα πολλά κοινά που έχουν μεταξύ τους, ως προς τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, τις παρόμοιες σκέψεις και τα συναισθήματά τους, αναπόφευκτα χαρακτηρίζονται από ποικίλες ατομικές διαφορές. Το γεγονός αυτό αποτελεί από τη φύση του έναν από τους πιο δυνατούς θεραπευτικούς παράγοντες μίας ομάδαςΗ ίδια η λειτουργία της ομάδας έχει δύναμη. Αναμφίβολα η πίστη και η εμπιστοσύνη των μελών της ομάδας σε αυτή τη δύναμη είναι απαραίτητη προκειμένου αυτή να έρθει στην επιφάνεια και να βοηθήσει ολόκληρη την ομάδα. Έρευνες δείχνουν ότι η μεγάλη προσδοκία του ατόμου για βοήθεια στο ξεκίνημα οποιασδήποτε μορφής ψυχοθεραπείας αποτελεί μία από τις προϋποθέσεις για την θετική της έκβαση.

Αναλυτικότερα, τα μέλη μίας ομάδας συνήθως έχουν παρόμοια προβλήματα. Η παρατήρηση από τα νεότερα μέλη της ομάδας, των παλαιότερων μελών, τα οποία έχουν βελτιωθεί και εξελιχθεί, αυξάνει τις προσδοκίες των πρώτων. Αυτός και μόνο ο παράγοντας καθιστά τις παρεμβάσεις της ομάδας ανώτερες από τις ατομικές ψυχοθεραπείες, ενώ παράλληλα προωθεί την αίσθηση της αυτοδυναμίας του κάθε ατόμου. Η ομαδική θεραπεία είναι η μοναδική μορφή ψυχοθεραπείας που δίνει την ευκαιρία σε κάποιον να ωφελήσει τους άλλους.

Συμπερασματικά, γίνεται φανερό ότι η ομαδική ψυχοθεραπεία όχι μόνο δεν υστερεί από την ατομική, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι περισσότερο ενδεδειγμένη από αυτήν. Η αποτελεσματικότητά της έγκειται στη δυναμική που προκύπτει από μία ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι έχουν σκοπό να βοηθήσουν τον εαυτό τους, με το να βοηθούν ο ένας τον άλλον.

Oμάδα Υποστήριξης και Ψυχοεκπαιδευσης Συγγενών

Είναι πολύ σημαντικό όλα τα οικεία πρόσωπα που εμπλέκονται στην φροντίδα ενός ατόμου που νοσει να μάθουν όσα περισσότερα μπορούν για τη νόσο και τις ιδιαίτερες δυσκολίες της. Για οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στον χειρισμό της νόσου, η οικογενειακή ψυχο-εκπαιδευτική παρέμβαση μπορεί να είναι η συνιστώμενη λύση. Σε αυτό τον τύπο εκπαίδευσης τα πρόσωπα που έχουν αναλάβει την φροντίδα ενός πάσχοντα διδάσκονται διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης και επίλυσης προβλημάτων.

Αυτό μπορεί να βοηθήσει τις οικογένειες αυτές να αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά την κατάσταση του οικείου τους προσώπου. Συνεπώς, η ψυχο-εκπαίδευση που περιλαμβάνει τη διδασκαλία διαφόρων στρατηγικών αντιμετώπισης και δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων, μπορεί να βοηθήσει τις οικογένειες  να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τον αγαπημένο τους και μπορεί να συνεισφέρει σε ένα βελτιωμένο αποτέλεσμα για τον ασθενή.

Η ψυχο-εκπαιδευτική παρέμβαση στην οικογένεια στοχεύει:

  • Στην υποστήριξη της οικογένειας.
  • Στη διερεύνηση οικογενειακών συναισθημάτων και στάσεων στην οικογένεια.
  • Στη ενημέρωση για τη φύση και την πορεία της νόσου.
  • Στην αναγνώριση των θετικών και των αρνητικών συμπτωμάτων της νόσου.
  • Στην αναγνώριση πρόδρομων συμπτωμάτων υποτροπής για την πρόληψη υποτροπών και επανεισαγωγών.
  • Στην ρεαλιστική προσαρμογή προσδοκιών της οικογένειας σχετικά με την κοινωνική λειτουργικότητα του ασθενούς.
  • Στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, τεχνικών στην αντιμετώπιση της νόσου.

Beck A.T., Emery G., Greenberg R.L. (2005), “Anxiety disorders and phobias: A cognitive perspective”. Basic Books

Steven D. Hollon, Michael O. Stewart, and Daniel Strunk (2006), Enduring Effects for Cognitive Behavior Therapy in the Treatment of Depression and Anxiety, Annual Review of Psychology 57: (285-315)